Dây cung là khí cụ không thể thiếu khi niềng răng mắc cài. Đây là loại dây dài, mảnh và thường được gắn vào rãnh giữa của mắc cài. Dây cung kết hợp với hệ thống mắc cài tạo lực siết lên răng để nắn chỉnh răng về đúng vị trí trên cung hàm. Trong bài viết này, mời bạn tìm hiểu chi tiết các thông tin về dây cung niềng răng nhé.
Mục lục
1. Tác dụng của dây cung trong niềng răng chỉnh nha
Dây cung là một phần không thể thiếu khi niềng răng bằng mắc cài. Nhiệm vụ chính của dây cung là tạo lực kéo dịch chuyển các răng thông qua mắc cài. Áp lực từ dây cung giúp điều chỉnh các răng về vị trí chuẩn, theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ. Tùy theo giai đoạn chỉnh nha mà dây cung sẽ có những công dụng nhất định.
Thời gian thay dây cung phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sự chắc khỏe của hàm răng, mức độ dịch chuyển của răng hay phác đồ điều trị của bác sĩ. Như vậy, nếu răng bạn dịch chuyển nhanh thì tần suất thay dây cung của bạn sẽ nhanh hơn. Thông thường, tần suất này sẽ vào khoảng 1-2 tháng/ lần thay. Khi đó, bác sĩ sẽ thay và điều chỉnh loại dây cung thích hợp nhất với tình trạng răng miệng của bạn.
2. Các loại dây cung trong niềng răng chỉnh nha
Điều quan trọng là phải xem qua các loại tùy chọn dây cung khác nhau được sử dụng cùng với niềng răng. Dây cung trong chỉnh nha thông thường được làm từ vật liệu hợp kim. Chất liệu này cho phép dây duy trì độ đàn hồi và độ bền cao vì nó có tác dụng tạo lực cần thiết lên miệng trong quá trình điều trị.
Trên thị trường ngày nay có nhiều loại dây cung khác nhau với các đặc điểm nổi bật riêng biệt. Dưới đây là một số loại dây cung phổ biến được sử dụng trong chỉnh nha mắc cài.
2.1. Dây cung chỉnh nha từ hợp kim beta – titan
Dây cung niềng răng từ hợp kim Beta – Titan có thể được sử dụng ở mọi giai đoạn niềng răng. Tuy nhiên các bác sĩ thường sử dụng dây cung khi cần những lực trung bình để kiểm soát độ torque và khâu hoàn thiện tiểu tiết giai đoạn cuối.
Dây cung được cấu thành từ hợp kim TMA, hay còn được biết đến với tên gọi Titanium – Molybdenum. Dây có tính đàn hồi với độ dẻo cao. Tác động lực của dây nhỏ và hiếm khi đứt gãy.
Với các đặc điểm và cấu tạo trên, mà dây cung Beta – Titan đem lại hiệu quả chỉnh nha tương đối cao, rút ngắn thời gian niềng, do vậy nên đem lại cảm giác thoải mái cho khách hàng.
2.2. Dây cung chỉnh nha từ hợp kim niken – titan
Dây cung niềng răng từ hợp kim Niken – Titan ra đời vào năm 1960 nhờ những nghiên cứu và phát triển của nhà khoa học William F.Buehler. Dây cung thường được sử dụng ở giai đoạn san đều răng trong quá trình chỉnh nha.
Dây cung Niken – Titan có độ cứng thấp nhưng lại siêu dẻo. Bên cạnh dó, do có độ đàn hồi cao với cơ chế trở lại hình dạng ban đầu khi gặp nhiệt độ cao, giúp làm đều và thẳng cung răng người niềng ở giai đoạn đầu.
Nhờ các đặc điểm nổi bật trên mà dây cung có lực kéo vô cùng mạnh mẽ và ổn định. Do vậy mà sử dụng dây cung góp phần đẩy nhanh quá trình chỉnh nha theo phác đồ của bác sĩ.
2.3. Dây cung chỉnh nha từ Tri – titanium
Dây cung niềng răng Tri – Titanium là một trong những loại dây cung đem lại cảm giác thoải mái nhất cho khách hàng khi sử dụng. Dây cung thường được sử dụng ở giai đoạn lắp dụng niềng răng và giai đoạn cuối trước khi hoàn thiện quá trình chỉnh nha.
Dây cung chỉnh nha Tri – Titanium có 3 khu vực lực mà nhiệt được kích hoạt riêng biệt với hai đầu dây cung nhọn và momen xoắn. Ngoài ra, dây cung còn có độ dẻo dai cao.
Do cấu tạo và đặc điểm đặc biệt nên dây cung Tri – Titanium có thể đặt các lực kéo ở dây chính xác. Nhờ vậy mà số lần thay dây cung ít đi, giúp khách hàng cảm thấy thoải mái trong việc tái khám tại nha khoa.
2.4. Dây cung chỉnh nha từ hợp kim thép không gỉ
Dây cung niềng răng từ hợp kim thép không gỉ được sử dụng trong chỉnh nha từ năm 1929 nhằm thay thế hợp kim kim loại quý. Hiện nay, loại dây cung này thường được các bác sĩ sử dụng ở giai đoạn đóng khoảng trong niềng răng.
Dây cung chỉnh nha từ hợp kim thép không gỉ là dây cung có độ cứng cao và chống ăn mòn tốt. Tuy nhiên, dây cung cũng có độ dẻo dai tốt và độ bền khi kéo cao. Nhờ cấu tạo từ thép không gỉ mà dây cung này rất ít giòn và khó gãy, kể cả khi nhai đồ cứng.
Nhờ đặc điểm cấu tạo mà dây cung từ hợp kim thép không gỉ có những ưu điểm vượt trội. Khi sử dụng dây cung này, khách hàng sẽ trả mức chi phí tiết kiệm hơn dây cung kim loại quý nhưng vẫn đảm bảo độ an toàn và hiệu quả chỉnh nha. Dây cung còn phù hợp với các ca chỉnh nha từ đơn giản đến rất phức tạp, đòi hỏi trình độ kỹ thuật và chuyên môn của bác sĩ.
Phân loại theo số lượng dây sử dụng
- Dây cung nhiều sợi: Đây là dây có tác dụng hỗ trợ mắc cài hoạt động linh hoạt, đồng thời hạn chế tình trạng gãy xương và tổn thương ở răng.
- Dây cung 3 sợi twist: Dây có lò xo cao, phù hợp với các trường hợp niềng răng ở trẻ em. Bên cạnh đó, độ ổn định của dây cung giúp dễ dàng hơn trong việc cắt dây hay điều chỉnh dây phù hợp với độ dài của hàm.
- Dây cung 6 sợi: Với khả năng uốn cong ở mức độ cao, loại dây cung này rất thích hợp cho các case chỉnh răng mà không tạo áp lực cho răng.
2.5. Dây cung chỉnh nha SE Niti Arch
Dây cung niềng răng SE Niti Arch là sự lựa chọn tuyệt vời trong các ca chỉnh nha phức tạp như hàm lộn xộn hay răng khó nắn chỉnh.
Dây cung chỉnh nha Se Niti Arch có áp lực dây vừa phải cùng với độ dẻo dai cao và độ đàn hồi cao. Đồng thời, tính chất của dây cung rất thích hợp với nhiệt độ và điều kiện môi trường trong phòng. Nhờ vậy mà giúp dây cung có thể giãn nở tốt để tạo lực siết ổn định.
Ưu điểm của loại dây cung chỉnh nha này là cung cấp lực liên tục và dễ tương tác. Đặc biệt, dây cung còn giảm thiểu cảm giác vướng víu, khó chịu khi sử dụng. Dây Se Niti Arch còn hỗ trợ bác sĩ kiểm soát độ torque sớm và hiệu quả nhất.
2.6. Dây cung chỉnh nha từ hợp kim coban – crom
Dây cung niềng răng từ hợp kim Coban – Crom có mặt trong ngành nha khoa từ năm 1950. Tuy nhiên, do một vài đặc điểm và cấu tạo sau đây mà ngày nay loại dây cung này được ít bác sĩ sử dụng.
Đặc điểm nổi bật đầu tiên của dây cung đó là tác động lực kéo của nó. Dây cung chỉnh nha từ hợp kim Coban – Crom có lực kéo mạnh mẽ. Tuy nhiên, chúng lại có độ cứng kém, dễ gãy, ít bền nên ngày nay không được sử dụng rộng rãi.
Do độ cứng kém nên dây cung Coban – Crom không được khuyên dùng trong các ca chỉnh nha phức tạp. Loại dây cung này chỉ phù hợp với các trường hợp đơn giản như răng cửa hô nhẹ.
3. Quá trình thay dây cung niềng răng diễn ra như thế nào?
Như ta đã biết, dây cung giúp điều chỉnh răng về vị trí đúng của nó. Sau đây, ta sẽ tìm hiểu thêm về quá trình thanh dây cung niềng răng diễn ra như thế nào trong suốt quá trình chỉnh nha. Thông thường, quá trình này bao gồm 3 giai đoạn sau:
Lắp dụng cụ niềng răng
Ở giai đoạn đầu, bác sĩ sẽ sử dụng loại dây cung có kích thước bé và độ cứng thấp để gắn vào rãnh giữa của mắc cài. Các yếu tố bên ngoài như môi trường và nhiệt độ cơ thể giúp dây cung dần cứng lên, tạo lực kéo đều đặn để điều chỉnh răng.
Giai đoạn này sẽ kéo dài khoảng 2-6 tháng tùy từng trường hợp. Sau khi gắn dây cung, bạn sẽ cảm thấy đau nhức răng khoảng 1-2 tuần.
Nắn chỉnh chân răng
Khi bạn dần cảm nhận được sự đều đặn của hàm răng thì bác sĩ sẽ tiếp tục nắn chỉnh chân răng nhằm xác định những trụ răng chính xác nhất. Thời gian này bác sĩ sẽ sử dụng các dây cung có kích thước lớn hơn, độ cứng cao hơn để tạo lực kéo tối đa. Giai đoạn này sẽ kéo dài 2 – 4 tháng tùy từng trường hợp điều trị.
Tuy nhiên, ở khoảng thời gian này, quá trình dịch chuyển răng sẽ chậm lại, không còn nhanh như giai đoạn đầu. Do vậy, bạn sẽ cảm thấy đỡ đau và không cảm nhận nhiều đến khi quá trình nắn chỉnh chân răng kết thúc.
Đóng khoảng trong niềng răng
Lúc này, hàm răng của bạn cơ bản đã đều đặn. Bác sĩ sẽ tiến hành quá trình đóng khoảng trong niềng răng. Đây là giai đoạn quan trọng và nguy hiểm nhất. Do nếu không thực hiện đúng kỹ thuật và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ thì sẽ tăng nguy cơ gây tai biến và các tổn thương không đáng có.
Bác sĩ sẽ dùng thun đóng khoảng hoặc lò xo chuyên dụng để móc răng hàm với răng cửa nhằm dịch chuyển răng về đúng vị trí. Giai đoạn này sẽ kéo dài khoảng 4 – 8 tháng tùy từng tình trạng răng. Khác với quá trình nắn chỉnh chân răng, ở thời gian này bạn sẽ cảm thấy được những thay đổi rõ rệt của hàm răng và khuôn mặt. Răng sẽ được điều chỉnh về đúng vị trí của nó để tạo ra hàm răng đều đặn.
Đọc thêm: Đánh lún răng bằng dây cung là thế nào?
4. Câu hỏi thường gặp về dây cung chỉnh nha
Ngoài thông tin về các loại dây cung thường gặp và tác dụng của chúng, mọi người còn có nhiều câu hỏi trong quá trình chỉnh nha của mình. Lướt xuống bên dưới để tìm lời giải đáp cho những thắc mắc mà bạn quan tâm nhé!
4.1. Niềng răng cần thay bao nhiêu dây cung?
Tùy theo tình trạng răng và phác đồ điều trị của bác sĩ mà xác định số dây cung cần thay trong quá trình niềng răng. Tuy nhiên, đối với phương pháp mắc cài tự buộc, thông thường khách hàng sẽ thay tầm khoảng 17-18 dây cung trong suốt quá trình chỉnh nha.
4.2. Thay dây cung có đau không?
Khoảng thời gian đầu khi thay dây cung mới, người niềng sẽ có cảm giác đau nhức và không nhai được vật cứng. Do lúc này dây cung với kích thước và độ cứng cao hơn sẽ siết răng chặt hơn để tạo lực kéo tối ưu. Tuy nhiên, cảm giác đau này sẽ biến mất sau khoảng 1-2 tuần sử dụng.
4.3. Dây cung đâm vào má phải làm gì?
Để giảm tình trạng dây cung đâm vào má, bạn có thể dùng sáp nha khoa bôi lên phần đầu dây cung bị thừa như biện pháp tạm thời. Sau đó, hãy đến phòng khám nha khoa để được bác sĩ điều chỉnh độ dài của dây cung nhé.
4.4. Dây cung bị tuột hoặc đứt nên xử lý thế nào?
Đối với trường hợp bị tuột dây cung
Trường hợp xảy ra khi răng di chuyển nhanh khiến dây cung bị tuột rời khỏi mắc cài. Dùng sáp nha khoa để cố định tạm thời vị trí bị tuột dây cung. Sau đó bạn hãy đến phòng khám nha khoa để được bác sĩ cố định lại dây cung.
Đối với trường hợp bị đứt dây cung
Trường hợp này rất hiếm khi xảy ra vì dây cung chỉnh nha thường có độ bền cao. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải tình huống này thì hãy đến nha khoa sớm nhất để được bác sĩ kiểm tra và thay dây cung mới. Vì nếu để lâu tình trạng này sẽ làm tổn thương nướu, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và ảnh hưởng đến hiệu quả chỉnh nha.
4.5. Nuốt phải dây cung niềng răng có nguy hiểm không? Xử lý như thế nào?
Khi nuốt phải dây cung niềng răng, bạn có thể gặp các rủi ro như:
Viêm nhiễm: Vì là kim loại sắc nhọn nên dây cung có thể khiến cổ họng bị rách. Từ đó tạo cơ hội cho vi khuẩn gây bệnh tấn công vào vết thương dẫn đến viêm nhiễm.
Đau dạ dày: Dây cung thường có độ cứng cao nên khi va chạm với dạ dày có thể khiến dạ dày bị thương. Điều này khiến hoạt động hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng, nguy hiểm đến sức khỏe.
Thủng ruột: Dạ dày co bóp có thể khiến thành ruột bị rách khi dây cung trôi xuống. Trường hợp xấu nhất có thể làm thành ruột bị thủng gây viêm nhiễm.
4.6. Dính thức ăn và dây cung hoặc mắc cài phải làm sao?
Khi dính thức ăn vào dây cung hoặc mắc cài, bạn có thể áp dụng những cách sau:
Đánh răng: Dùng bàn chải chải nhẹ nhàng xoay tròn các bề mặt răng để loại bỏ mảng bám cũng như thức ăn còn dính trên mắc cài. Nên chải từ mặt ngoài đến mặt trong, sau đó là mặt nhai và mặt lưỡi của răng.
Dùng máy tăm nước: Những thức ăn thừa còn sót lại ở kẽ răng sẽ khó làm sạch. Lúc này, bạn nên dùng máy tăm nước để đưa vòi nước vào các kẽ răng để làm sạch, chú ý tránh chọn áp lực xịt nước quá lớn, có thể làm chảy máu chân răng.
Xem đầy đủ: Hướng dẫn vệ sinh răng miệng khi niềng răng
Với những thông tin về các loại dây cung trong niềng răng chỉnh nha cũng như quá trình sử dụng dây cung trong niềng răng. Nha khoa Quốc tế Phú Hòa hi vọng bạn sẽ có một quá trình niềng răng an toàn, hiệu quả và tự tin nhé!
Tài liệu tham khảo:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6513532/
- https://www.mcbiermann.com/arch-wires/
