Khí cụ chỉnh nha (hay khí cụ niềng răng) là các dụng cụ nha khoa chuyên dụng phục vụ cho quá trình nắn chỉnh răng, giúp răng được sắp xếp đều và đẹp. Chúng là một trong những bộ phận trên hệ thống chỉnh nha, trong đó có thể là niềng răng mắc cài hoặc niềng răng không mắc cài. Tùy vào từng trường hợp răng, bạn sẽ được sử dụng các loại khí cụ khác nhau dưới lộ trình của bác sĩ nha khoa đưa ra. Hãy cùng Nha khoa Quốc tế Phú Hòa tìm hiểu 14 loại khí cụ chỉnh nha qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Mục lục
1. Khí cụ chỉnh nha mắc cài
Niềng răng mắc cài là hình thức niềng răng truyền thống, lâu đời với những chiếc mắc cài được gắn cố định trên răng trong suốt quá trình chỉnh nha. Với mức chi phí hợp lý, đem lại hiệu quả cao, niềng răng mắc cài trở thành hình thức niềng răng phổ biến và cần sử dụng nhiều khí cụ chỉnh nha nhất.
Dù hiệu quả cao nhưng hệ thống mắc cài dày đặc nên sẽ gây cộm và vướng víu cho người sử dụng. Dưới đây là một số các khí cụ chỉnh nha thường dùng trong niềng răng mắc cài.
1.1. Hệ thống mắc cài
Mắc cài chính là một loại khí cụ vô cùng quan trọng trong phương pháp niềng răng mắc cài. Chúng thường có thiết kế theo hình vuông nhỏ và được gắn trên từng chiếc răng. Hệ thống mắc cài vừa có tác dụng di chuyển răng theo đúng hướng và dùng lực mà bác sĩ mong muốn, vừa có tác dụng cố định răng tại vị trí chỉ định.
Dựa vào chất liệu, mắc cài được chia thành 3 loại chính là kim loại, sứ, pha lê được sắp xếp theo thứ tự giá cả. Đối với người đề cao tính thẩm mỹ trong khi niềng thì mắc cài sứ và mắc cài pha lê là sự lựa chọn tối ưu. Ngoài ra, mắc cài còn có thể gắn vào mặt sau của răng giúp tăng tính thẩm mỹ cho người sử dụng.
Dựa vào cấu tạo, mắc cài được chia thành 2 loại là mắc cài thường và mắc cài tự buộc. Điểm khác biệt giữa mắc cài tự buộc và mắc cài thường là hệ thống nắp trượt hoặc cánh kim loại để đậy và giữ dây cung ở trong mắc cài. Dây sẽ trượt một cách tự do trong rãnh của mắc cài giúp giảm ma sát, nhờ đó bác sĩ chỉnh nha kiểm soát tốt lực kéo và dây cung ít bị biến dạng hơn.
Đọc thêm: Nên niềng răng mắc cài sắt hay sứ tốt hơn
1.2. Dây cung
Dây cung là một sợi dây thép không gỉ vòng xung quanh khuôn hàm. Đây chính là khí cụ được cố định trong rãnh trượt của mắc cài nhờ vào dây thun hay nắp trượt đóng mở tự động. Nhờ khí cụ này, bác sĩ chỉnh nha có thể tạo lực siết lên khung răng giúp răng dịch chuyển theo hướng mong muốn.
Đây là khí cụ chỉnh nha không thể thiếu trong niềng răng, là bộ đôi đi cùng với hệ thống mắc cài khi người ta nghĩ về niềng răng. Niken, titanium,…là những chất liệu không gỉ thích hợp sử dụng làm dây cung, an toàn với môi trường trong miệng.
Tìm hiểu chi tiết: Các loại dây cung trong chỉnh nha
1.3. Hook
Hook là một thành phần nhỏ trên đầu mắc cài, thường xuất hiện ở các răng nanh hoặc các răng hàm nhỏ. Khí cụ này được thiết kế để gắn dây chun liên hàm ở cả hàm trên và hàm dưới. Hiểu theo cách đơn giản, hook chính là những điểm tựa để các khí cụ khác kéo khớp hàm trên và dưới về đúng vị trí mong đợi.
1.4. Band
Band là loại khí cụ chỉnh nha thông thường được gắn vào răng hàm số 6 hoặc số 7 để làm điểm tựa của cả hệ thống niềng. Để đảm bảo được độ vững chắc của điểm tựa, band sẽ có cấu tạo vừa khít với dáng răng của người dùng. Đầu dây cung sẽ được gắn vào band, từ đó duy trì lực tác động của dây cung lên các răng khác trong hàm.
Band chỉnh nha sẽ được gắn trên răng từ ngày đầu tiên cho tới lúc tháo niềng. Tuy nhiên, chỉ có một số trường hợp răng cắn quá ngắn so với tiêu chuẩn và khớp cắn quá sâu, mắc cài dễ rơi thì bác sĩ mới bất đắc dĩ phải gắn band.
Đọc thêm: Quy trình gắn band niềng răng
1.5. Minivist
Minivis là các điểm neo chặn tuyệt đối giúp các khớp cắn được điều chỉnh nhanh hơn. Từ đó, tạo động lực mạnh cho quá trình răng di chuyển. Để làm được điều này, các minivis sẽ được gắn trực tiếp vào xương hàm và thường với thiết kế hình dạng ốc vít kích thước nhỏ.
Đối với những trường hợp khác nhau sẽ có số lượng minivis khác nhau. Thông thường kích thước đường kính trung bình của khí cụ này từ 1,4 – 2mm với chiều dài trung bình từ 6 – 12mm.
Một số trường hợp thường được bác sĩ chỉ định cắm minivis sẽ là đóng khoảng trống sau khi nhổ răng, đánh lún, dựng trục răng, di xa toàn hàm, thay đổi mặt phẳng cắn,…
Hỏi đáp: Cắm minivis có đau không? Có lâu không?
1.6. Lò xo
Đây là khí cụ có hình dạng giống như chiếc lò xo thường được gắn vào các răng hàm kết nối với dây cung phía sau răng nanh. Có 3 loại lò xo chính là lò xo đẩy, lò xo kéo và lò xo duy trì. Với từng trường hợp răng, bác sĩ chỉnh nha sẽ sử dụng loại lò xo phù hợp.
Lò xo đẩy được dùng trong trường hợp răng cần tạo khoảng trống giữa chúng. Lò xo kéo thì ngược lại với lò xo đẩy, chúng có tác dụng đóng các khoảng trống giữa các răng lại với nhau. Lò xo duy trì cũng có đặc tính kéo giãn như lò xo kéo nhưng công dụng của nó là duy trì khoảng trống vốn có giữa các răng, để trong quá trình răng di chuyển khoảng trống không bị mở rộng hay thu hẹp.
1.7. Khí cụ nong hàm
Đây là dạng khí cụ chuyên biệt dùng để nới rộng cung hàm tăng diện tích vòm miệng. Bên cạnh đó, nong hàm sẽ giúp tạo ra nhiều khoảng trống để các răng di chuyển dễ dàng hơn. Thông thường, loại khí cụ này được sử dụng chủ yếu ở hàm trên để mở rộng cung hàm cho trường hợp răng bị móm.
Thời gian gắn khí cụ nong hàm sẽ vào khoảng 1 – 3 tháng tùy vào từng trường hợp. Đây là phương pháp thay thế nhổ răng nhưng vẫn mang lại hiệu quả tạo khoảng trống hiệu quả.
1.8. Chun chuỗi
Chun chuỗi là một dải cao su nhiều vòng hình chữ O được gắn kết với nhau. Công dụng của chun chuỗi là đóng các khoảng trống, không để cho khoảng trống giữa hai hay nhiều răng bị rộng thêm trong khi niềng.
Chun chuỗi sẽ ưu tiên dùng đối với những trường hợp sau: các răng bị xoay hoặc bị khấp khểnh, răng bị thưa,… Khí cụ chỉnh nha này sẽ giúp cho quá trình niềng răng được rút ngắn, gia tăng lực hơn cho mắc cài và dây cung.
1.9. Thun liên hàm
Thun liên hàm và hooks là hai khí cụ đi chung với nhau trong trường hợp niềng răng khểnh, niềng răng mọc lệch quá mức hoặc điều chỉnh khớp cắn. Trong phương pháp này, thun liên hàm sẽ được gắn vào hooks ở mắc cài hàm trên và hooks ở mắc cài răng hàm dưới giúp hỗ trợ răng lệch lạc dịch chuyển về đúng vị trí mong muốn.
Với những ca niềng răng khó, thun liên hàm sẽ là một khí cụ vô cùng hữu ích trong việc tạo thêm lực kéo cho dây cung. Từ đó, răng được di chuyển một cách nhanh chóng và theo đúng phác đồ bác sĩ chỉnh nha đưa ra.
Xem thêm: Lưu ý cần biết khi đeo thun liên hàm
1.10. Chun tách kẽ
Chun tách kẽ là những vòng tròn cao su nhỏ, hơi cứng thường sẽ có độ dày khoảng 2mm được bác sĩ đặt vào vị trí kẽ hở giữa 2 răng hàm nhằm tạo khoảng trống đủ để tiến hành đặt Band. Vì thế, đây là bước đầu tiên trước khi bác sĩ thực hiện gắn mắc cài niềng răng.
Thông thường, quá trình niềng răng sẽ được hỗ trợ tốt khi khách hàng đeo chun tách kẽ trong vòng 1-2 tuần. Khi khoảng trống đạt chuẩn, bác sĩ sẽ thực hiện tháo chun tách kẽ để thực hiện các khí cụ khác.
1.11. Sáp nha khoa
Các mắc cài thường dễ gây trầy xước miệng, lưỡi, môi. Sáp nha khoa chính là khí cụ giúp giảm thiểu những ma sát gây khó chịu này. Đây là một chất trong suốt, mềm, tạo nên một hàng rào chắn bảo vệ niêm mạc miệng.
Cũng vì vậy mà sáp nha khoa được xem là “vị cứu tinh” cho các trường hợp dây cung niềng răng đâm vào má, kích ứng niêm mạc giữa khí cụ chỉnh nha khác với niêm mạc.
Các loại sáp nha khoa được làm từ các thành phần lành tính nên cực kỳ an toàn. Nếu chẳng may nuốt phải cũng không gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, để không phát sinh bất kỳ vấn đề nào xấu, trước khi ăn uống bạn nên tháo sáp nha khoa ra.
1.12. Hàm duy trì
Hàm duy trì được sử dụng để thay thế cho hệ thống mắc cài và dây cung sau khi niềng răng thành công. Công dụng của hàm duy trì là giữ răng được ổn định và duy trì kết quả sau khi niềng.
Hàm duy trì có 2 loại. Loại đầu tiên là hàm duy trì cố định, dùng đoạn thanh kim loại hoặc dây duy trì gắn vào mặt trong của răng. Thứ hai là hàm duy trì tháo lắp có thể ở dạng máng trong suốt hoặc dạng nhựa dẻo kết hợp cung kim loại ôm cung răng đem lại tính thẩm mỹ cao và phù hợp cho đối tượng người đi làm.
Tìm hiểu thêm: Sau niềng răng, cần đeo hàm duy trì bao lâu?
2. Khí cụ chỉnh nha không mắc cài
Niềng răng không mắc cài là phương pháp nhận được sự quan tâm của khách hàng hiện nay. Không giống với niềng răng mắc cài với các khí cụ phức tạp, cồng kềnh, phương pháp này lại thiết kế là những khay chỉnh nha trong suốt, đơn giản. Tuy nhiên, hiệu quả mang lại không hề thua kém mắc cài. Niềng răng không mắc cài gồm có 2 khí cụ:
2.1. Khay trong suốt
Niềng răng trong suốt có khá nhiều loại như: 3D Clear, Ortho Clear, ClearCorrect,… trong đó Invisalign là dòng sản phẩm tốt nhất, có xuất xứ từ thương hiệu Align Technology tại Mỹ với tuổi đời hơn 25 năm.
Khay trong suốt được thiết kế bằng vật liệu nhựa trong suốt mang lại tính thẩm mỹ cao cho người dùng. Bên cạnh đó, vật liệu này còn được kiểm nghiệm an toàn, lành tính và không gây bất kỳ kích ứng nào cho khoang miệng. Khay trong suốt có thể linh hoạt tháo lắp giúp người niềng thuận tiện trong ăn uống và vệ sinh răng miệng.
Với tính năng đàn hồi tác động lực lên răng giúp răng di chuyển từ từ đến vị trí mong muốn. Khay niềng được mô phỏng chính xác hình dáng răng và cấu trúc hàm của bạn, không còn sử dụng hệ thống mắc cài, dây cung, khí cụ rườm rà khác nên tình trạng bung mắc cài, dây cung đâm vào má không còn là vấn đề quan ngại nữa.
Thực hiện niềng răng bằng khay trong suốt, người đối diện sẽ rất khó phát hiện ra bằng đang niềng răng. Đây cũng là điểm cộng lớn để phương pháp niềng này trở thành lựa chọn hàng đầu của hầu hết mọi người.
Thoạt nhìn thì đơn giản nhưng niềng răng trong suốt cũng có những “nguyên tắc” bắt buộc bạn phải tuân thủ. Chẳng hạn cách 2 tuần bạn phải thay khay niềng 1 lần để kiểm soát tốc độ di chuyển của răng, đảm bảo kết quả chỉnh nha chính xác. Như vậy, trong suốt quá trình đeo niềng trong suốt, bạn có thể thay đổi từ 20 – 40 bộ khay khác nhau. Ngoài ra để loại bỏ tối đa nguy cơ biến chứng xấu, bạn cần phải lựa chọn nhà khoa uy tín, có đầy đủ máy móc hiện đại và sử dụng chất liệu niềng chuẩn.
2.2. Attachment
Đây thực chất là các mấu nhỏ được làm từ chất liệu composite có màu trùng với màu tự nhiên của răng và được gắn trực tiếp lên bề mặt răng. Attachment có dạng hình vuông, hoặc vát chéo, được gắn trong quá trình đeo khay niềng đầu tiên.
Những điểm attachment này giúp khay niềng được nằm cố định mà không bị trơn tuột khỏi hàm. Ngoài ra, attachment còn đóng vai trò là những điểm tạo lực giúp các răng di chuyển theo đúng lộ trình mà bác sĩ đưa ra.
3. Khí cụ dùng trong tiền chỉnh nha cho trẻ em
Cái răng cái tóc là góc con người. Đặc biệt, tiền chỉnh nha không chỉ mang đến cho trẻ hàm răng tương lai đều đẹp, gương mặt cân đối mà còn giúp bảo vệ tốt sức khỏe răng miệng cho bé.
Hiện nay, có khá nhiều phương pháp tiền chỉnh nha cho trẻ em mà đối với từng trường hợp phát triển của xương hàm và mức độ lệch lạc của trẻ mà bác sĩ chỉnh nha sẽ lựa chọn những khí cụ khác nhau. Một số loại khí cụ thường dùng mang lại hiệu quả nắn chỉnh tốt là:
- Khí cụ Twinblock: Điều chỉnh xương hàm dưới phát triển đẩy ra trước để khắc phục tình trạng lệch khớp cắn do khớp hàm trên quá phát triển hay thiểu phát triển hàm dưới.
- Khí cụ Headgear: Điều chỉnh xương hàm trên phát triển bình thường. Trong trường hợp xương hàm trên phát triển quá mức gây hô thì khí cụ headgear có công dụng làm giảm mức độ hô xương hàm cho bé.
- Khí cụ Wilson hoặc Quad-Helix: Có công dụng mở rộng cung hàm, thường áp dụng cho những trẻ có cung hàm hẹp, không đủ chỗ để răng mọc đều. Đây là hai loại khí cụ mang lại hiệu quả nhanh chóng và rõ rệt nhất với khả năng chỉnh cả xương hàm và răng, giảm tình trạng mọc lệch lạc của răng sau này.
- Khí cụ 2×4: Có công dụng sắp xếp lại răng trên cung hàm được dàn đều. Khí cụ này được bác sĩ chỉ định trong trường hợp răng có dấu hiệu mọc lộn xộn, móm, thưa, hô do răng gây ra chứ không phải do xương hàm.
Trên đây là một số khí cụ chỉnh nha mà bạn đọc có thể cần phải tìm hiểu trong quá trình niềng răng. Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích giúp bạn hiểu hơn về niềng răng. Mong bạn hiểu rằng điều quan trọng nhất trong niềng răng là bác sĩ chỉnh nha phải chuyên môn và uy tín thì kết quả niềng răng của bạn mới có thể được như mong đợi.
4. Nha khoa Quốc tế Phú Hòa – Nơi trao gửi niềm tin của bạn
Niềng răng không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc hàm mà còn là cả khuôn mặt. Chính vì vậy, việc lựa chọn nha khoa chuyên nghiệp với đội ngũ bác sĩ tay nghề cao, là điều rất quan trọng. Với hơn 5.000 khách ghé đến niềng răng trong hơn 20 năm qua, cùng hàng loạt ca niềng răng thành công cho người nổi tiếng, Nha khoa Quốc tế Phú Hòa chính là địa chỉ uy tín mà bạn có thể trao gửi niềm tin.
Nha khoa Quốc tế Phú Hòa sở hữu hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế đạt tiêu chuẩn quốc tế. Tại đây, chúng tôi sử dụng hệ thống mắc cài AO và khay niềng Invisalign với hiệu quả chỉnh nha nhanh chóng và vượt trội. Hệ thống mắc cài AO với đặc tính tự động hóa, chỉ mất khoảng ⅔ thời gian so với mắc cài thông thường là bạn đã thấy sự thay đổi trên khuôn mặt. Trong khi đó, khay niềng Invisalign với độ trong suốt cao, dễ dàng tháo lắp khi cần thiết, không gây đau đớn hay khó chịu như khi niềng răng truyền thống.
Một khuôn hàm đẹp mang đến cho bạn sự tự tin, thậm chí còn thay đổi ánh nhìn của người khác đối với mình. Để được tư vấn chi tiết về phương pháp niềng răng phù hợp, trải nghiệm phong cách làm việc chất lượng cao cùng đội ngũ bác sĩ lành nghề tại Nha khoa Quốc tế Phú Hòa, mời bạn đặt lịch TẠI ĐÂY.
